Claudia Sheinbaum, nữ tổng thống đầu tiên, nhậm chức trong lịch sử Mexico

MEXICO CITY, Mexico (NV) – Hôm Thứ Ba, 1 Tháng Mười, Claudia Sheinbaum tuyên thệ nhậm chức với tư cách là nữ tổng thống đầu tiên tại Mexico, tận dụng lòng nhiệt thành từ nhà lãnh đạo tiền nhiệm tiếp tục lèo lái các chương trình xã hội nhưng cũng phải đối diện với vô vàn thách thức gồm có khuynh hướng gia tăng bạo lực không coi luật pháp ra gì, theo tờ Politico.

Sau khi Sheinbaum tươi cười tuyên thệ nhậm chức trên nghị trường Quốc Hội, các nhà lập pháp hô vang “Presidenta! Presidenta!” tức là nữ tổng thống trong tiếng Tây Ban Nha, lần đầu tiên trong hơn 200 năm lịch sử tại Mexico với tư cách là một quốc gia độc lập.

Xuất thân là một khoa học gia, Sheinbaum, 62 tuổi, chuyển hướng sự nghiệp qua làm chính khách phải chèo chống một quốc gia đang đối diện với không ít vấn đề cấp bách, gồm có kinh tế ì ạch, các đề án xây cất dở dang, nợ công gia tăng và thành phố nghỉ dưỡng Acapulco bị cuồng phong tàn phá.

Trong phần phát biểu nhậm chức, Sheinbaum cho biết bà từng bước leo lên nấc thang quyền lực và chứng kiến tất cả những người phụ nữ âm thầm đấu tranh nhằm vươn mình trong xã hội Mexico, gồm có “những người ao ước rằng một ngày nào đó bất kể chúng ta sinh ra là phụ nữ hay đàn ông, chúng ta sẽ thành công như ý nguyện và đạt được mong muốn mà không để giới tính định đoạt số phận.”

Bà đưa ra một danh sách dài thườn thượt các lời hứa hẹn hạn chế giá xăng và thực phẩm, phát triển các chương trình phân bổ tiền mặt cho phụ nữ và trẻ em, hỗ trợ đầu tư kinh doanh, nhà ở và xây cất đường sắt công cộng. Nhưng khi nhắc tới các băng đảng ma túy thâu tóm phần lớn các khu vực tại Mexico thì lại ngắn gọn và được nói tới vào phút chót.

Sheinbaum không đưa ra nhiều thay đổi trong chiến lược “Hugs not Bullets” (Là Đồng Bào Xin Đừng Bắn Nhau) do Tổng Thống tiền nhiệm Andrés Manuel López Obrador đề ra nhằm giải quyết căn nguyên vấn đề và không đối đầu trực diện với các băng đảng, ngoài việc cam kết tăng cường mạng lưới tình báo và điều tra. “Cuộc chiến chống ma túy lơ là sẽ không còn hiện diện nữa,” bà nói.

Sheinbaum giành chiến thắng vang dội vào Tháng Sáu với gần 60% số phiếu bầu, phần lớn là nhờ cố vấn chính trị López Obrador không ngừng dìu dắt. Sheinbaum cam kết tiếp quản tất cả các chính sách của Obrador, kể cả những chính sách được vạch ra nhằm thắt chặt quyền lực của quân đội và làm suy yếu hệ thống tam quyền phân lập tại Mexico.

Sau lễ nhậm chức, Sheinbaum xuất hiện vào tối Thứ Ba trong một cuộc tuần hành rầm rộ tại công trường chính có từ thời kỳ thuộc địa ở Mexico City, dự phần một buổi lễ của dân bản địa, trong đó một tù trưởng trao cho bà một “cây gậy quyền lực.”

López Obrador nhậm chức cách đây sáu năm với tuyên bố “Vì lợi ích của dân, trước tiên là người nghèo khó,” đồng thời hứa hẹn vạch ra kế hoạch thay đổi chưa từng có trong lịch sử so với các chính sách kinh tế tân tự do của các nhà lãnh đạo tiền nhiệm. Sheinbaum hứa hẹn kế tục các chính sách xã hội phổ biến do Obrador để lại cũng như các cải cách hiến pháp gây tranh cãi liên quan tới ngành tư pháp và Vệ Binh Quốc Gia được thông qua trong những ngày cuối cùng ông còn đương nhiệm.

Mặc dù bà tiếp bước Obrador, Sheinbaum lại có một cá tính rất khác biệt: một khoa học gia cẩn trọng và là người theo chủ nghĩa cánh tả trong trường đại học, trái ngược với lời kêu gọi thân thiện, bình dân của tổng thống sắp mãn nhiệm.

“López Obrador là một tổng thống vô cùng được lòng dân và nhiều lần sức thu hút đó cho phép ông che đậy một số sai lầm chính trị mà Claudia Sheinbaum không thể làm theo được,” Carlos Pérez Ricart, một phân tích gia chính trị tại Trung Tâm Nghiên Cứu và Giảng Dạy Kinh Tế Mexico cho biết. “Vì vậy, nếu López Obrador cuốn hút, thì Claudia Sheinbaum cần phải nói đi đôi với làm.”

Bà sẽ nắm trong tay quyền lực to lớn vì Đảng Morena của López Obrador kiểm soát lưỡng viện tại Quốc Hội. Nhưng Mexico vẫn bị chia rẽ rõ rệt giữa những người hâm mộ cuồng nhiệt và gần một phần ba dân số vô cùng phẫn nộ với tổng thống sắp rời nhiệm sở.

Sheinbaum tiếp quản một chính phủ không hề dễ nuốt chút nào.

Các băng đảng ma túy củng cố quyền kiểm soát tại phần lớn lãnh thổ Mexico, và trong chuyến viếng thăm đầu tiên với tư cách là tổng thống, Sheinbaum sẽ ghé qua khu nghỉ mát Acapulco thuộc vùng duyên hải Thái Bình Dương, nơi từng bị lũ lụt nhấn chìm vào tuần trước do cuồng phong John gây ra, khiến ít nhất 17 người thiệt mạng dọc theo bờ biển xung quanh khu nghỉ mát. Acapulco từng bị cơn bão Otis tàn phá vào Tháng Mười 2023 và chưa kịp hồi phục thì cuồng phong John đã ập tới.

Sheinbaum cũng phải đương đầu với tình trạng bạo lực khét tiếng do các băng đảng thống trị tại thành phố Culiacan thuộc miền Bắc Mexico, nơi các cuộc đụng độ giữa phe phái trong băng đảng Sinaloa nổ ra sau khi những kẻ cầm đầu gồm có Ismael “El Mayo” Zambada và Joaquín Guzmán López bị bắt giữ tại Hoa Kỳ sau khi khởi hành trên một chiếc phi cơ nhỏ vào ngày 25 Tháng Bảy.

Nếu đắc cử Tháng Mười Một, cựu Tổng Thống Donald Trump tuyên bố áp đặt mức thuế 100% lên các loại xe sản xuất tại Mexico. Mặc dù điều đó có thể vi phạm thỏa thuận thương mại ba bên Hoa Kỳ-Mexico-Canada, nhưng vẫn còn những điều khác mà Trump có thể làm nhằm làm khó dễ Sheinbaum, trong đó có cả cam kết trục xuất hàng loạt ông từng đưa ra.

Bang giao với quốc gia láng giềng phía Bắc Mexico trở nên căng thẳng sau khi López Obrador tuyên bố tạm dừng tư liên với Tòa Đại Sứ sau khi Hoa Kỳ chỉ trích đề nghị cải tổ tư pháp. (TTHN)