Lâm Hoài Thạch/Người Việt
GARDEN GROVE, California (NV) – Nhiều nghệ sĩ, ca sĩ và đồng hương đến dự lễ Giỗ Tổ Hát Bội, do Câu Lạc Bộ (CLB) Hát Bội Nam California trang trọng tổ chức vào trưa Thứ Bảy, 19 Tháng Mười, tại QT Golden Market Place, thành phố Garden Grove.
Trên sân khấu, bàn thờ Tổ Nghiệp được bày trí trang nghiêm, đầy đủ hương hoa trà quả. Phía dưới là bàn thờ các vị tiền hiền và hậu hiền, những người có công tiếp nối ngành Hát Bội Việt Nam.
Nghệ sĩ Ngọc Ân là chủ tế trong đoàn tế lễ các bậc nghệ sĩ tiền nhân, và họ cũng là Tổ Nghiệp Hát Bội.
Theo ban tổ chức, lịch sử về sự ra đời của nghệ thuật Hát Bội có từ thế kỷ 15. Các Tổ Nghề Sân Khấu Việt Nam đầu tiên là Hát Bội. Nội dung của những tác phẩm nghệ thuật này, gồm những tình huống có thật ngoài dân gian, hay sự tích lịch sử, được xem như những gương phản chiếu trong cuộc sống đời thường ngoài xã hội, hầu gây sự thức tỉnh của nhân gian, qua những tác phẩm nghệ thuật được phơi bày bằng lối diễn xuất của các nghệ sĩ trên sân khấu. Rồi kể từ đó cũng có những ngành ca, múa, kịch, tuồng, chèo, cải lương… được ra đời.
Bà Ngọc Hiền, giám đốc QT Golden Market Place, Garden Grove, tân hội trưởng CLB Hát Bội, nói: “Giáo Sư Dương Ngọc Bầy là người đã khởi xướng CLB Hát Bội tại Little Saigon, nhờ có giáo sư nên nghệ thuật Hát Bội còn được duy trì tại Little Saigon cho đến bây giờ. Khi Giáo Sư Ngọc Bầy qua đời, thì các nghệ sĩ đã bầu chọn tôi làm hội trưởng CLB Hát Bội tại hải ngoại. Tuy tôi là thế hệ hậu sinh, nhưng tôi rất tôn trọng những nghệ thuật văn hóa cổ truyền của dân tộc mình. Giáo Sư Ngọc Bầy là người đã mang đường nét cổ truyền quê hương để duy trì trên xứ người. Dân tộc Việt Nam có câu ‘Uống nước nhớ nguồn,’ thì nghệ thuật Hát Bội cũng là hình thức để cho chúng ta nhớ về nguồn cội của quê hương chúng ta.”
Đạo diễn Trần Tường Nguyên (Hải Đệ) cho hay: “Đặc biệt trong lễ Giỗ Tổ Hát Bội năm nay, CLB Hát Bội sẽ trình diễn kịch bản ‘Ngao Sò Ốc Hến’ qua nghệ thuật Hát Bội. Thật ra kịch bản này đã được lưu truyền trong nhân gian từ xưa đến giờ, và tuồng hát đầu tiên là diễn trên sân khấu Hát Bội. Nguyên tác được Giáo Sư Đoàn Ngọc Hoàng Đồng sưu tầm, mà tuồng gốc có tựa là ‘Di Tình.’ Sau đó, sân khấu cải lương đã cải biên kịch bản này với đề tựa ‘Ngao Sò Ốc Hến.’”
Nghệ sĩ Ái Liên, vai Thị Hến, chia sẻ: “Ngày xưa vai này là do nghệ sĩ Thanh Kim Huệ xuất sắc diễn trên sân khấu Cải Lương. Nhưng hôm nay, tôi đóng vai này trên sân khấu Hát Bội rất khó diễn hơn trên khấu Cải Lương nhiều. Nhưng tôi rất thích, vì Hát Bội cũng như Cải Lương, vai Thị Hến đều có những lời ca diễn rất duyên dáng và hài hước làm cho khán giả rất yêu thích.”
Nghệ sĩ Ngọc Ân, vai Quan Huyện, nói: “Tôi thích nhất là đoạn ông Huyện trốn vợ qua nhà Thị Hến ban đêm để tỏ tình. Trước khi trốn vợ, ông Huyện nói những lời quyết định phải mò đến nhà thị Hến ban đêm rằng, ‘Mơ mụ Hến! Ta phải toan mưu trước việc mụ trìa, gác lại làm chi. Đốt vong lên phơi phới ra đi, tới nhà nó lần dò tới đó…’ Câu nói này có nghĩa là thích Thị Hến thì hãy tìm đến, chớ đừng sợ vợ nhà. Cầu xin các vong linh chỉ đường dẫn lối đến nhà Thị Hến ban đêm.”
Nghệ sĩ Thiên Thanh, người đã từng gắn bó với Giáo Sư Dương Ngọc Bầy trong CLB Hát Bội đầu tiên tại hải ngoại, nói: “Nghệ thuật Hát Bội muốn được duy trì thì thật nan giải, vì khán giả của mình gần như họ không để ý đến Hát Bội nữa. Nhưng các nghệ sĩ trong CLB Hát Bội vẫn cố gắng tiếp tục tập dượt những tuồng của Hát Bội. Vì dù sao Hát Bội vẫn là nghệ thuật ca diễn đầu tiên trong nhân gian của dân tộc Việt Nam mình.”
Trong số khán giả đến dự, bà Kimberly Vương, từ San Jose về, là một trong những nhà bảo trợ cho lễ Giỗ Tổ Hát Bội này, nói: “Đây là một nhân duyên đã cho tôi đến đây để tri ân Tổ Nghiệp Hát Bội. Tuy rằng nghệ thuật Hát Bội của Việt Nam mình đã bị mai một từ lâu, nhưng đó cũng là Tổ Nghiệp đầu tiên trong các bộ môn trên sân khấu. Thành ra mình phải quý trọng, cũng như mình phải trân quý những nghệ sĩ Hát Bội, vì họ đã có công duy trì bộ môn Hát Bội Việt Nam trên xứ người này.”
Đối với những nghệ sĩ trong ngành ca diễn nghệ thuật truyền thống, ngày Giỗ Tổ Nghiệp rất quan trọng về tâm linh. Vì thế hằng năm, ngày này không thể thiếu trong cuộc đời của những nghệ sĩ Hát Bội. [qd]