Báo Người Việt Kênh Tin Tức Thời Sự Văn Nghệ
HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Việc Trung Quốc tham gia đàm phán với các nước ASEAN cho Bộ Quy Tắc Ứng Xử Tại Biển Đông (COC) là “trò hề” cho người ta thấy họ không thành thật.
Ông Ray Powell, giám đốc dự án Myoushu chuyên nghiên cứu chiến thuật vùng xám của Trung Quốc trên Biển Đông tại đại học Stanford University, California, nhận định như vậy khi trả lời cho nhiều người hay đặt câu hỏi cho ông về chủ đích của Bắc Kinh khi đàm phán.
Viết trên chuyên trang sealight.com, ông cho hay ông không lạc quan đối với một bộ COC khi mà tham vọng của Bắc Kinh vẫn là “chinh phục toàn thể Biển Đông.” Bởi vì Trung Quốc đang tham gia đàm phán Bộ Quy Tắc Ứng Xử (Code of Conduct) với chủ đích lừa gạt. (China is negotiating in bad faith). Ông dẫn chứng với một số thí dụ để chứng minh.
Trung Quốc thường xuyên và ngang nhiên vi phạm các cam kết đã ký với ASEAN qua bản Tuyên Bố Ứng Xử (Declaration on The Conduct – DoC – of Parties) tại Biển Đông mà họ ký với ASEAN từ năm 2002. Chẳng hạn, giữ nguyên trạng các vị trí trấn giữ nhưng đã bồi đắp biến bãi đá ngầm thành các đảo nhân tạo khổng lồ rồi xây dựng căn cứ quân sự quy mô.
Theo ông, hãy nhìn vào những gì mà ông Vương Nghị, ngoại trưởng, ký tên nhân danh Trung Quốc: Các bên tái khẳng định sự tôn trọng và cam kết tự do hải hành và phi hành qua Biển Đông được công nhận theo các nguyên tắc phổ quát của luật lệ quốc tế, bao gồm cả Công Ước Quốc Tế về Luật Biển của Liên Hiệp Quốc (UNCLOS) năm 1982. Các bên liên quan cam kết giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và quyền tài phán bằng các phương thức ôn hòa, không đe dọa hay dùng võ lực, xuyên qua tham vấn bằng hữu và đàm phán giữa các nước có chủ quyền liên quan, theo những nguyên tắc phổ quát của luật lệ quốc tế, gồm cả công ước UNCLOS. Các bên thực hiện kềm chế khi tiến hành các hành động có thể làm phức tạp hay leo thang tranh chấp, ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định, gồm cả kềm chế hành động chẳng hạn chiếm đóng những đảo, bãi đá ngầm vốn hoang dã và những thực thể khác. Đồng thời giải quyết những bất đồng trong tinh thần xây dựng.
Qua những điều vừa liệt kê của DoC, ông Powell cho hay hãy đối chiếu với những gì Trung Quốc làm từ đầu năm 2023 đến nay: Bắc Kinh dùng sức mạnh ngăn chặn không cho các tàu tiếp tế của Philippines tiếp cận lực lượng của họ tại bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal), trắng trợn vi phạm các nguyên tắc phổ quát của luật lệ quốc tế, gồm cả UNCLOS. Lý do họ đưa ra là họ coi bãi đá ngầm Cỏ Mây trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Philippines lại nằm trong phạm vi chủ quyền ngang ngược “Lưỡi bò” họ tự tuyên bố nhưng không nước nào công nhận và tòa án quốc tế cũng bác bỏ.
Như vậy, theo ông Powell, hành động trong thực tế ngược hoàn toàn với các cam kết đã đặt bút ký cho thấy Bắc Kinh coi việc tham gia đàm phán chỉ là “trò hề.” Nói khác, nó cũng giống như dùng một miếng lá vả có nhiều chỗ lõm (fig leaf) che đậy (nhưng lại lòi ra) tham vọng chinh phục của đế quốc đỏ.
Theo ông, mục tiêu tối thượng của Bắc Kinh có thể là kéo dài vô thời hạn các trò đàm phán cho tới khi họ kiểm soát hoàn toàn khu vực Biển Đông. Hoặc để họ đạt được một bộ COC rất yếu và không thể thực thi hiệu quả để rồi họ đưa ra một thứ khác thay thế cho tất cả luật lệ quốc tế rồi kêu gọi các bên liên quan chấp nhận. Như vậy là giải quyết được các sự bất đồng giữa sự tuân thủ UNCLOS và một loạt những vi phạm của họ.
Ông Powell chỉ dẫn chứng một vài thí dụ liên quan đến tranh chấp giữa Philippines với Trung Quốc trong khi Việt Nam vẫn phải nín nhịn không dám tiến hành các dự án dò tìm dầu khí trong phạm vi “Lưỡi bò.” Các tàu Hải Giám và dân quân biển Trung Quốc thường xuyên canh chừng các hoạt động của Việt Nam tại các vùng biển tranh chấp, nhất là bãi Tư Chính.
Tin tức mới đây cho hay ASEAN và Trung Quốc bắt đầu đàm phán bản đọc thứ ba của dự thảo COC. (TN) [qd]