Tượng đài chiến tranh Việt Nam do Andrew Đỗ làm trong công viên Mile Square bị ‘soi’

FOUNTAIN VALLEY, California (NV) – Đài tưởng niệm chiến tranh Việt Nam trong công viên Mile Square Regional Park, Fountain Valley, đang xây dang dở, với chi phí lên đến $1 triệu, và có liên quan đến một vụ kiện dính líu đến Giám Sát Viên Andrew Đỗ.

Theo báo mạng LAist, đài tưởng niệm này có mục đích vinh danh những binh sĩ người Mỹ và binh sĩ VNCH tử trận trong chiến tranh. Tượng đài này do tổ chức Hội Việt Mỹ (Viet America Society – VAS) phụ trách xây dựng.

VAS đang bị Orange County kiện vì không xây xong tượng đài theo đúng hợp đồng với quận hạt.

Vào năm 2023, Giám Sát Viên Andrew Đỗ đưa $1 triệu lấy từ tiền thuế của cư dân cho VAS để thiết kế, xây dựng và bảo trì tượng đài, nhưng không công khai chuyện con gái ông, cô Rhiannon Đỗ, là một người điều hành của tổ chức này. Điều đó không bất hợp pháp, nhưng khiến các nhà lập pháp của tiểu bang tìm cách thay đổi luật về minh bạch.

Ông Mark Rosen, luật sư của VAS, gửi thông cáo đến giới truyền thông trong Tháng Tám, cho biết tượng đài đã xây xong. LAist có mặt tại công viên và nói với ông Rosen tượng đài chưa xây xong, thì ông cho hay phần tượng đài đã xong, nhưng phần hình vẽ chưa xong, và mọi thứ sẽ hoàn tất vào giữa Tháng Mười.

Vào đầu Tháng Tám, các giới chức Orange County đề nghị VAS trả lại tiền không sử dụng cho những việc có trong hợp đồng, sau đó khởi kiện tổ chức này vào ngày 15 Tháng Tám.

Ông Rosen cho biết tượng đài có chi phí $850,000 triệu và VAS đã ký chi phiếu $150,000 trả lại cho Orange County, và đó là số tiền chưa sử dụng.

Các giới chức quận hạt cho biết họ nhận được chi phiếu này ngày 21 Tháng Tám.

LAist cho biết sự việc về tượng đài này là một phần của cuộc điều tra liên quan đến $13.5 triệu tiền hợp đồng giữa Orange County và VAS.

Giám Sát Viên Andrew Đỗ trong tuần vừa qua bị cách chức khỏi mọi ủy ban của quận hạt. Từ cuối năm ngoái đến nay, ông chưa bao giờ trực tiếp trả lời câu hỏi của LAist, hoặc bất cứ cơ quan truyền thông nào khác.

Ông Paul Meyer và ông Craig Wilke hiện là luật sư đại diện cho ông Andrew Đỗ.

Hai luật sư này cũng từng đại diện cho ông Harry Sidhu, cựu thị trưởng Anaheim, người nhận tội tham nhũng liên quan đến việc bán sân vận động Angel Stadium với giá $150 triệu.

Trong một email gửi đến LAist, hai luật sư đó cho biết: “Giám Sát Viên Andrew Đỗ muốn có một điều tra tường tận và công bằng. Để đúng thủ tục, chúng tôi sẽ không trả lời câu hỏi nào tại thời điểm này. Chúng tôi đề nghị tòa án không đưa ra quyết định cho đến khi điều tra kết thúc.”

Để giúp độc giả hiểu rõ hơn về hợp đồng xây dựng tượng đài chiến tranh Việt Nam trong công viên Mile Square Regional Park, LAist liên lạc với các nhà thầu và kiến trúc sư, và đến tượng đài đó vài lần để trả lời những câu hỏi dưới đây:

1-Tại sao tượng đài tốn đến $850,000 và hóa đơn đâu?

2-Xây dựng tượng đài này có đúng tiêu chuẩn không?

3-VAS sẽ hoàn tất công trình bằng cách nào sau khi liên bang đóng tài khoản ngân hàng của họ?

Theo hồ sơ và các giới chức công chánh của quận hạt, VAS chỉ xin một giấy phép để xây hai bức tường và cột ở giữa, trị giá khoảng $17,000, chưa tới 2% của số tiền $1 triệu như trong hợp đồng.

Orange County không có kế hoạch và không có giấy phép nào khác cho dự án này trong hồ sơ như cắt cỏ, làm hệ thống đèn hay đào đất. Một luật sư của VAS cho biết tổ chức này muốn vài cột cờ cao 23 foot tại tượng đài, bằng chính tiền của họ. Một phát ngôn viên công chánh của Orange County cho biết đặt cột cờ cần giấy phép, nhưng hiện nay trong hồ sơ không có giấy phép nào.

Một kiến trúc sự địa phương, đến tượng đài cùng ký giả của LAist và tham khảo các bản thảo xây dựng với giấy phép, ước tính chi phí tượng đài không hơn $185,000.

Ông Peter Phạm, sáng lập viên của VAS và đang bị quận hạt tố cáo biển thủ tiền trợ cấp COVID-19, là người ký hợp đồng để xây dựng tượng đài. Ông có nhiều quan hệ với những người thực hiện dự án này.

Luật Sư Rosen cho biết tượng đài sẽ khánh thành vào giữa Tháng Mười năm nay.

Tuy nhiên, Orange County mới công bố công viên Mile Square Regional Park sẽ đóng cửa từ cuối Tháng Chín cho đến năm 2026 để sửa chữa lớn.

Về hợp đồng $1 triệu để xây tượng đài, LAist cho biết Orange County lấy tiền từ trợ cấp $6.9 triệu mà Địa Hạt 1 của Giám Sát Viên Andrew Đỗ nhận được vào Tháng Chín, 2022.

Theo hợp đồng, số tiền đó phải được sử dụng “để hỗ trợ các tổ chức bất vụ lợi giúp đỡ cựu chiến binh, tạo ra các dự án cơ sở hạ tầng, hỗ trợ nhân lực và phát triển kinh tế, giáo dục và có các chương trình về hội họa.”

Orange County đồng ý đưa số tiền $1 triệu cho VAS trong 10 ngày sau khi ký hợp đồng xây tượng đài, nhưng không chọn thiết kế hay chọn nhà thầu cho tượng đài vì tốn kém đến $200,000 cho quá trình đó.

Ông Peter Phạm ký hợp đồng đó vào ngày 27 Tháng Chín, 2023, với vai trò là chủ tịch VAS. Ông cùng bốn người khác là bị đơn trong vụ kiện của Orange County, trong đó có cô Rhiannon Đỗ, người bị tố mua một căn nhà ở Tustin với giá $1,035,000.

LAist kiểm tra hồ sơ và biết được ông Peter Phạm có liên quan đến dự án tượng đài qua ít nhất ba cách quan trọng.

Ông được ghi tên là nhà thiết kế và nhà thầu của tượng đài, còn lại quản lý dự án ghi trên giấy phép của Sở Công Chánh Orange County. Ông còn có quan hệ với nhà thầu là công ty Hua Development, là một đối tác của công ty đó trên nhiều hồ sơ của quận hạt từ năm 2020.

Giám Sát Viên Andrew Đỗ từng cho biết tượng đài này là phiên bản nhỏ hơn của tượng đài chiến tranh Việt Nam ở Washington DC. Trong một tháng vừa qua, LAist đến tượng đài này sáu lần và nhận xét có một số điểm đáng chú ý.

Những phần chính có trong giấy phép được xây dựng đúng chỗ, nhưng tượng đài vẫn bị rào lại và có nhiều tấm vải che lại để không nhìn từ bên ngoài vào được.

Sau khi LAist đăng tin về tượng đài vào ngày 21 Tháng Tám, một số xây dựng được thực hiện như tháo một ống nhựa lòi lên trước tượng đài và treo một số bảng nhựa lên tường, vẽ bản đồ Việt Nam lên cột ở giữa và khắc bảng “Tổ Quốc Ghi Ơn” lên.

Hồ sơ của Sở Công Chánh Orange County cho biết lần cuối cơ quan này kiểm tra tượng đài là cách đây tám tháng, và hợp đồng tượng đài kết thúc từ ngày 30 Tháng Sáu.

Orange County tố cáo VAS không kế toán đúng mấy triệu đô la nhận được từ quận hạt, trong đó là $1 triệu cho tượng đài.

Về chi phí thật sự của tượng đài, VAS chấp nhận giữ hồ sơ về chi phí trong bốn năm. Hợp đồng yêu cầu VAS sử dụng hết số tiền để xây tượng đài và phải viết báo cáo về cách sử dụng số tiền đó khi tượng đài xây xong hoặc vào hạn chót là 30 Tháng Sáu, 2026.

LAist không biết rõ VAS có trả tiền cho những chỗ khắc chữ chưa hoàn tất trên tượng đài và các hình vẽ khác trước khi trả lại $150,000 cho quận hạt hay không.

Khi được hỏi về ước tính $17,000 của kiến trúc sư về tượng đài, Sở Công Chánh Orange County cho biết ước tính đó chỉ là giá trị của tượng đài và tính tiền phí của quận hạt để xây dựng theo sq ft, chưa tính các chi phí khác như thiết kế và các hình vẽ.

LAist còn liên lạc với một số nhà thầu và kiến trúc sư khác để ước tính chi phí xây tượng đài, với một kiến trúc sư ở Huntington Beach cho biết chi phí khoảng $185,000 trở xuống. Kiến trúc sư đó cho rằng xây tượng đài chiến tranh Việt Nam trong công viên là chỗ tốt vì nơi này nằm giữa cộng đồng Little Saigon.

Một câu hỏi mà nhiều người đang đặt ra là tượng đài này có hoàn tất hay không vì tài khoản ngân hàng của VAS bị khóa và công viên Mile Square Regional Park sẽ đóng cửa trong hai năm để sửa chữa lớn, và khu vực tượng đài sẽ bị chặn lại trong khoảng thời gian đó, theo một phát ngôn viên của công viên.

Luật Sư Mark Rosen cho rằng “có một số âm mưu chính trị ở cấp quận hạt để ngăn chặn việc hoàn tất tượng đài trong thời gian còn lại trong nhiệm kỳ của ông Andrew Đỗ.” (TL) [đ.d.]