Tuy hiệu quả mù mờ, ketamine đang là thuốc giảm đau thịnh hành ở Mỹ

WASHINGTON, DC (NV) – Khi các bác sĩ Hoa Kỳ hạn chế kê toa thuốc giảm đau opioid, một lựa chọn mới cho những cơn đau khó điều trị xuất hiện: ketamine, loại thuốc phẫu thuật có tuổi đời hàng thập niên hiện là một liệu pháp ảo giác thời thượng.

Toa thuốc ketamine tăng vọt trong những năm gần đây, do các phòng khám có lợi tức và dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa cung cấp loại thuốc này nhằm điều trị cơn đau, trầm cảm, lo lắng và các bệnh lý khác. Thuốc gốc có thể được mua với giá rẻ và được hầu hết các bác sĩ và một số y tá kê toa, bất kể trình độ chuyên môn.

Với nghiên cứu hạn chế về hiệu quả giảm đau, một số chuyên gia lo ngại Hoa Kỳ có thể lặp lại những sai lầm dẫn tới khủng hoảng opioid: kê toa quá mức một loại thuốc đáng ngờ có nguy cơ dẫn tới lạm dụng và gây hại đáng kể.

“Có rất ít giải pháp để giảm đau và do đó người ta sẽ đi theo xu thế bắt lấy ngay bất cứ cái gì có thể tạo ra sự khác biệt,” Bác Sĩ Padma Gulur, chuyên gia về cơn đau của đại học Duke University, đang nghiên cứu ứng dụng ketamine cho biết.

Khi Gulur và các đồng nghiệp theo dõi 300 bệnh nhân sử dụng ketamine tại Duke, hơn một phần ba trong số họ ghi nhận các tác dụng phụ đáng kể cần được bác sĩ chú ý, chẳng hạn như ảo giác, suy nghĩ phức tạp và rối loạn thị giác.

Ketamine cũng không làm giảm tỷ lệ kê toa opioid trong những tháng sau khi điều trị, vốn là mục tiêu chung của trị liệu, theo Gulur. Nghiên cứu của bà đang được cất nhắc để xuất bản trên tạp chí y khoa.

Ketamine được phê duyệt hơn 50 năm trước như một loại thuốc gây mê mạnh cho bệnh nhân trong ca phẫu thuật. Ở liều lượng thấp hơn, thuốc có thể tạo ra ảo giác, cảm giác lơ lửng bên ngoài cơ thể, làm cho nó trở thành một loại thuốc ăn chơi phổ biến trong những năm 1990. Với việc áp dụng phương pháp này để điều trị cơn đau trong thời gian gần đây, bệnh nhân ngày càng gặp phải những tác dụng phụ tương tự.

Daniel Bass, sống tại Southgate, Kentucky, nhận thấy hiện tượng rối loạn thị giác là “kinh hoàng.” Các bác sĩ đã kê toa truyền ketamine qua đường tĩnh mạch trong thời gian từ bốn tới sáu giờ để giảm đau liên quan tới triệu chứng rối loạn xương và khớp hiếm gặp. Ngồi trong căn phòng bệnh viện trống trải, không có sự khích lệ hay hướng dẫn nào về ảnh hưởng tâm lý của thuốc, Bass nói ông cảm thấy “giống như chuột thí nghiệm.”

Ketamine nhắm vào chất truyền tin hóa học trong não gọi là glutamate, được cho là có vai trò gây ra cả đau đớn và trầm cảm. Vẫn chưa rõ liệu ảo giác có phải là một phần tác dụng điều trị của thuốc hay không, mặc dù một số chuyên gia ứng dụng coi đó là điều cần thiết.

Nhu cầu về ketamine làm cho toa thuốc tăng hơn 500% từ năm 2017, Cơ Quan Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ FDA phân tích xu hướng này bằng cách ứng dụng dữ kiện của hơn 125 triệu bệnh nhân. Mỗi năm, đau nhức là tình trạng Số 1 mà ketamine được kê toa, dẫu cho trầm cảm đang gia tăng nhanh chóng.

Có nhiều bằng chứng cho thấy người ta dùng ketamine để chống trầm cảm hơn là giảm đau. Năm 2019, FDA chuẩn thuận loại hóa chất liên quan tới ketamine do Johnson & Johnson bào chế để điều trị bệnh trầm cảm nghiêm trọng. Thuốc Spravato phải tuân theo các quy định an toàn nghiêm ngặt của FDA về địa điểm và cách thức các bác sĩ áp dụng.

Trong khi hiệu quả khoa học đằng sau ketamine còn mù mờ, mô hình kinh doanh lại rõ ràng: Các bác sĩ có thể mua ketamine với giá dưới $100 một lọ và bán lại từ $500 tới $1,500 cho mỗi lần truyền thuốc.

Hồi Tháng Năm, các cơ quan quản lý liên bang lên kế hoạch rút lại bớt chính sách thời Covid cho phép kê toa trực tuyến các loại thuốc có nguy cơ cao như ketamine và opioid. Nhưng Cơ Quan Công Lực Phòng Chống Ma Túy DEA, đối diện với phản ứng dữ dội từ các công ty y tế từ xa và bác sĩ, chấp nhận gia hạn cách thức kê toa linh hoạt tới 2024. (TTHN)